مطالعۀ ویژگی های تزیینی آثار گچ بری هنرمندان کرمانی در دورۀ ایلخانی تا ابتدای دورۀ تیموری

در دورۀ ایلخانی (حدود 633 ه. ق. تا 756 ه. ق.) با ورود ایرانیان به دستگاه حکومتی، حمایت از هنر و هنرمندان رونق گرفت و هنرهای مختلف از جمله گچ بری به رشد و شکوفایی چشمگیری دست یافت. در این دوره، شاهد محراب ها و کتیبه های گچ بری زیبا و پرکاری هستیم که از سوی حاکمان و والیان جهت مساجد، امامزاده ها و مقابر بزرگان سفارش داده می شدند و توسط هنرمندان بنامی از خاندان های مختلف ساخته می شدند. در این میان هنرمندان کرمانی نیز در خلق آثار گچ بری ارزشمندی نظیر محراب در دورۀ ایلخانی تا ابتدای دورۀ تیموری نقش عمده ای ایفا کردند و به یکی از سرآمدترین خاندان های هنرمند در این زمینه تبدیل شدند. هدف پژوهش حاضر در گام نخست شناسایی هنرمندان کرمانی گچ بر و معرفی آثار رقم دار و یا منسوب به این هنرمندان است و همچنین پراکندگی و مطالعۀ ویژگی های بصری آثار آن هاست. با مطالعات صورت گرفته مشخص شد که آثار هنرمندان کرمانی شماری ویژگی های ساختاری و تزیینی خاص دارند که آن ها را از سایر هنرمندان هم عصرشان متمایز می کند از جمله: مزین شدن لچکی های تمامی محراب ها و برخی لوح های گچی آن ها با فرمی گرد، مماس بودن این فرم گرد با دیوارۀ محیطی لچکی، استفاده از گل های ختایی که دارای تزییناتی مشترک هستند، قرار دادن جایگاهی ثابت برای ثبت کتیبه های حاوی نام هنرمند سازنده و تاریخ ساخت محراب. روش یافته اندوزی مطالعات کتابخانه ای و سپس مطالعات میدانی و برداشت آثار و رویکرد پژوهش تاریخی- تطبیقی است.